डास प्रतिबंधक धूर फवारणीसाठी वाढती मागणी
नरेश गावणेकर /फोंडा
गरज ही शोधाची जननी आहे असे म्हणतात. कोरोना काळात गोव्यातील बऱयाच युवकांनी आपले अभियांत्रिकी कौशल्य वापरुन स्वयंचलित सेनिटायझर उपकरणे, सिलिंडरवाहू ट्रॉलिज अशा उपयुक्त गोष्ट तयार केल्याची उदाहरणे ताजी आहेत. सध्या कोरोना नियंत्रणात असला, तरी डेंग्यूने डोके वर काढले आहे. त्यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी डास प्रतिबंधक धूर फवारणी केली जाते. हीच गोष्ट लक्षात घेऊन आडपई येथील गौरेश बाबल नाईक या युवकाने छोटय़ा आकाराचे धूर फवारणी यंत्र तयार केले आहे. आडपई गावातील लोकांना सध्या त्याचे हे यंत्र उपयुक्त ठरत आहे.
गौरश हा नेस्ले इंडिया कंपनीमध्ये तंत्रज्ञ म्हणून कामाला आहे. आपले तांत्रिक कौशल्य वापरुन त्याने डास प्रतिबंधक धूर फवारणी म्हणजेच फॉगिंग यंत्र तयार केले आहे. हे यंत्र पोर्टेबल म्हणजे लहान आकारातील असून कुणीही सहज हाताळू शकतात. वीस दिवसांपूर्वी त्याने हे यंत्र तयार केले आहे. बाजारात मिळणारी स्प्रे बॉटल, लायटर असलेला ब्युटेन गॅस कॅन व अंदाजे 2 मीटर तांब्याची तार त्यासाठी वापरण्यात आली आहे. फवारणी करण्यासाठी स्प्रे बॉटलमध्ये डिझेल व डास मारण्यासाठी किटक नाशकांचा वापर करण्याची सोय या यंत्रामध्ये करण्यात आली आहे. एक लिटर डिझेलमध्ये 10 ते 15 मि. ली. किटक नाशक असे प्रमाण ठेवण्यात आले आहे. त्याच्या या फॉगिंग यंत्रातून अंदाजे 500 मिटरच्या परिघात फवारणी करता येते. डास प्रतिबंधक फवारणी बरोबरच कोरोना संसर्ग नियंत्रणासाठी जंतुनाशक फवारणी करण्याची दुहेरी सोय आहे. ज्या ठिकाणी मोठे यंत्र हाताळणे अडचणीचे होऊ शकते, तेथे हे छोटे मशिन कामी येऊ शकते. यंत्र तयार केल्यानंतर गौरेशने प्रायोगिक तत्त्वावर आपल्या घरा सभोवती व आडपई गावात धूर फवारणी करुन त्याची चाचणी केली आहे. समाज माध्यमावर त्याचा हा प्रयोग पाहून मित्रपरिवाराकडून कौतूक झालेच, पण शेजारील आगापूर गावात लोकांनी त्याला बोलवून घेत धूर फवारणीही करुन घेतली. सध्या त्याच्या या पोर्टेबल फॉगिंग मशिनची सर्वत्र चर्चा असून इतर गावातूनही त्याला धूर फवारणीसाठी बोलवले जाऊ लागले आहे.
यापूर्वी ग्रास कटर यंत्राची निर्मिती
पोर्टेबल फॉगिंग मशिन हा गौरेशचा पहिलाच प्रयोग नसून यापूर्वी ग्रास कटर यंत्रही बनविले होते. शिगमोत्सवातील चित्ररथ देखाव्यांच्या हालचालींचे तंत्रही तो हाताळतो. याशिवाय थर्मोकोलच्या कलाकृतींवर नक्षीकामही करतो. गणेश चतुर्थीत गणपतीच्या मूर्तीची सजावट करण्यात त्याचा हातखंडा आहे. गणपतीला सोवळे, नेसविणे, शाल व अलंकार घालणे तसेच फेटा बांधणे अशी कामे तो करतो. या कलात्मक कामासाठी त्याला खास लोक आमंत्रित करतात.
अंगभूत कौशल्यांचा समाजाला उपयोग व्हावा
युवकांनी आपल्यात असलेले कौशल्य व कला गुण वापरून सतत नवीन प्रयोग करून ते समाजासाठी कसे उपयोगी ठरतील याचा ध्यास घेतला पाहिजे. प्रत्येक ग्रामपंचायत व नगरपालिका आपल्या कार्य क्षेत्रात डास प्रतिबंधक फवारणी करीत असतात. सामाजिक आरोग्याच्या या उपक्रमात आपणही छोटासा वाटा उचलला तर ते अधिक चांगले होईल. समाजकार्य केल्याचे समाधान लाभेल असे त्याला वाटते.