परिश्रम केल्यानंतर कसे यश मिळते, याची ही कहाणी आहे. हरियाणातील कर्नाळ येथे प्रतिदिन अवघ्या 50 रुपयांची करण्यासाठी मजुरी करणारे संदीप सिंग हे आता अमेरिकेत ‘डाटा सायंटिस्ट’ आहेत. इतकेच नव्हे, तर त्यांनी वैद्यकीय संशोधन क्षेत्रात कृत्रिम बुद्धीमत्तेचा उपयोग करण्यासाठीचे तंत्रज्ञान शोधून काढले आहे. त्यामुळे लसी आणि औषधे यांचे संशोधन करण्यासाठी लागणारा वेळ बराच कमी होणार असून पैशाचीही मोठी बचत होणार आहे.
संजय सिंग हे एका गरीब परिवारातील आहेत. त्यांना पोट भरण्यासाठी लहानपणापासून मजुरीची कामे करावी लागली. ती करीत असताना त्यांनी शिक्षणही घेतले. अभ्यासात हुषार असल्याने त्यांना या दोन्ही जबाबदाऱया पेलणे शक्य झाले. पुढे त्यांनी बुद्धीमत्तेच्या जोरावर अमेरिकेत जाण्याची संधी साधली आणि तेथे ते नामवंत डाटा संशोधक म्हणून प्रसिद्धीस पावले आहेत.
त्यांनी संशोधन करुन ‘एआय मॉडेल सोल्युशन’ शोधून काढले आहे. कोरोनाच्या उद्रेकात लसींची आवश्यकता जगभर जाणवू लागली होती. लसींचे उत्पादन लवकर होणे आवश्यक होते. तसेच या लसी गुणकारी आणि प्रभावी असणेही तितकेच महत्वाचे होते. या आवश्यकता लक्षात घेऊन त्यांनी या मॉडेल सोल्युशनची निर्मिती केली. याचा उपयोग लस आणि औषध निर्मितीत होतो.
कोणतीही कंपनी जेव्हा औषध किंवा लस बनविते तेव्हा, त्यासाठी लागणाऱया वेळेचा प्रश्न सर्वात महत्वाचा असतो. समजा, कर्करोगावर औषध बनवायचे आहे आणि कंपनीकडे असणारी माहिती 100 वर्षे जुनी आहे. ही माहिती प्रत्यक्ष मानवी प्रयत्नांच्या आधारावर तपासणे, तिचे विश्लेषण करणे आणि त्याआधारे औषध तयार करणे, यासाठी प्रचंड वेळ लागतो. तथापि, संजय सिंग यांनी शोधलेले मॉडेल या माहितीचा अभ्यास सविस्तर आणि झटपट करते. माहितीचे विश्लेषणही करते आणि त्यामुळे मोठय़ा प्रमाणात वेळ, पैसा आणि श्रम वाचतात. परिणामी लस किंवा औषधनिर्मिती लवकर आणि प्रभावी पद्धतीने करता येते.