मंदिरांची रंगरंगोटी पूर्ण, आकर्षक विद्युत रोषणाई : कांही मंदिरांत आठवडाभर शिवरात्र उत्सवाचे आयोजन
पी. के. चापगावकर / कारवार
कारवार जिल्हय़ातील शिवालये महाशिवरात्रीचे पर्व साजरे करण्यासाठी सज्ज झाली आहेत. जिल्हय़ात शेकडो शिव मंदिरे आहेत. बहुतेक सर्व शिव मंदिरांत महाशिवरात्रीचे पर्व पारंपरिक पद्धतीने मोठय़ा उत्साहात साजरे केले जाते. जिल्हय़ातील काही शिवमंदिरांमध्ये महाशिवरात्रीचे पर्व केवळ एक-दोन दिवस साजरे केले जाते. तर अन्य काही मंदिरांमध्ये शिवरात्रीचा उत्सव आठवडाभर साजरा केला जातो. महाशिवरात्र उद्यावर (ता. 11) येऊन ठेपल्याने बहुतेक मंदिरांची साफसफाई, रंगरंगोटी यापूर्वीच पूर्ण करण्यात आली आहे. अनेक मंदिरांवर आकर्षक विद्युत रोषणाई करण्यात आली आहे. जिल्हय़ातील सर्व बारा तालुक्यातील शेकडो शिवमंदिरांमध्ये महाशिवरात्रीचा पवित्र सण श्रद्धा आणि भावपूर्ण वातावरणात साजरा केला जातो. हे खरे असले तरी गोकर्ण, मुर्डेश्वर सहस्त्रलिंग याण, बनवासी, कवळे, गुहा, माजाळी, शेजेश्वर (शेजवाड) येथील शिवरात्रीच्या कार्यक्रमांकडे सर्वांचे लक्ष लागून राहिलेले असते.
गोकर्ण क्षेत्र दक्षिण भारतातील काशी
जिल्हय़ातील गोकर्णला दक्षिण भारतातील काशी म्हणून ओळखले जाते. पुराणप्रसिद्ध गोकर्ण अघनाशिनी आणि गंगावळी नद्यांच्या मध्ये अरबी समुद्राच्या किनाऱयावर वसलेले आहे. येथील महाबळेश्वर देवस्थान चौथ्या शतकात बांधण्यात आले आहे, असे सांगण्यात येते. महाबळेश्वर देवालयातील आत्मलिंगाच्या दर्शनासाठी (स्पर्श पण शक्य आहे.) गोवा, महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्रप्रदेश, तामिळनाडूतील आणि अन्य राज्यातील हजारो श्रद्धाळू महाशिवरात्रीला गोकर्णमध्ये दाखल होत असतात. संस्कृत अध्ययनाचे प्रमुख केंद्र बनून राहिलेल्या गोकर्णमध्ये देवत्वही आहे आणि जीवाला वेढ लावणारे नैसर्गिक सौंदर्यही आहे आणि म्हणूनच गोकर्ण केवळ श्रीक्षेत्र बनून राहिले नाही तर जगप्रसिद्ध पर्यटनस्थळ बनून राहिले आहे. देवालयाचे गाव म्हणून ओळखल्या जाणाऱया गोकर्णमधील महाशिवरात्र पर्वाला यापूर्वीच सुरुवात झाली आहे. शिवरात्र पर्वाची सांगता महारथोत्सवाने होणार आहे. महाशिवरात्र गुरुवारी असल्याने श्रद्धा बुधवारीच गोकर्णमध्ये दाखल झाले आहेत.
मुर्डेश्वर हाऊसफुल्ल
मुर्डेश्वर येथील शिवालयाचा संबंध गोकर्णच्या कथानकाशी जोडला जातो. त्यामुळे मुर्डेश्वर येथील महाशिवरात्रीच्या उत्सवाला महत्त्व प्राप्त झाले आहे. मुर्डेश्वर येथील कंदुका टेकडीवर शिवालय वसलेले आहे. शिवालय असलेल्या टेकडीच्या तिन्ही बाजूंना पसरलेला अरबी समुद्र शिवालयासमोरील गगनाला गवसणी घालणारा राज गोपूर, पाठीमागील बाजूस रामायण आणि महाभारतातील कथानकावर साकारलेली शिल्पे आणि शंकराची भव्य आणि दिव्य मूर्ती, टेकडीवरून अनुभवता येणारे सूर्यास्ताचे विहंगम दृश्य आदींमुळे मुर्डेश्वर जगप्रसिद्ध पर्यटनस्थळ बनून राहिले आहे. जगातील सर्वात उंच दुसऱया क्रमांकाची शंकराची मूर्ती (123 फूट) आणि जगातील सर्वात उंच राज गोपूर (21 मजली आणि 249 फूट उंच) येथे असल्याने शिवरात्रीचे औचित्य साधून श्रद्धाळू येथे दाखल होत असल्याने मुर्डेश्वर हाऊसफुल्ल बनले आहे.
सहस्त्रलिंग असलेले सहस्त्रलिंग स्थळ
शिरसी-यल्लापूर मार्गावर भैरुंबे ग्रा. पं. च्या व्याप्तीतून वाहणाऱया शालमला नदीच्या पात्रात सहस्त्रलिंग असलेले दुर्मीळ स्थळ पहायला मिळते. कधी काळी नदीच्या पात्रात लिंग घडविण्याची कार्यशाळा येथे कार्यरत असावी, असे जाणकारांकडून सांगितले जाते. एकाच ठिकाणी सहस्त्रलिंग पूजन आणि दर्शन घेण्याची संधी मिळत असल्याने सहस्त्रलिंग येथे शिवरात्र उत्साहात साजरा होतो.
भैरवेश्वरच्या सानिध्यामुळे पवित्र झालेले याण
कुमठा आणि शिरसी या दोन तालुक्यांच्या सीमेवर घनदाट जंगलात याण हे नयनरम्य स्थळ वसलेले आहे. या ठिकाणी भैरवेश्वर (120 मीटर उंच) आणि मोहिनी (90 मीटर उंच) निसर्गनिर्मित शिलामय शिखरे आहेत. भैरवेश्वर शिखरावरील भैरवेश्वर देवाच्या दर्शनासाठी शिवरात्रीच्या निमित्ताने आज हजारो श्रद्धाळू धाव घेत आहेत.