प्रतिनिधी / पणजी
श्रावण म्हटलं की सणांची नुसती रेलचेल असते. गोकुळाष्टमी असाच एक उत्साहवर्धक सण. आज मंगळवार दि. 11 रोजी सर्वत्र गोकुळाष्टमी उत्साहात साजरी करण्यात येणार आहे. सदर उत्सव साजरा करताना विशेषतः तरूण वर्गात या सणाचा उत्साह भरभरून वाहताना दिसतो. यंदा कोरोनाचे सावट असल्यामुळे सर्व उत्सवावर थोडीफार बंधने घातली आहेत. त्यामुळे जन्माष्टमी पण अगदी साधेपणाने साजरी होणार आहे.
सावधगिरीने साजरी करा गोकुळाष्टमी
कृष्ण जन्माष्टमी म्हणजे भगवान कृष्णाचा जन्मदिवस. श्रावण महिन्यातील वद्य अष्टमीला भगवान कृष्णाचा जन्म झाला होता. सृष्टीचा पालनकर्ता विष्णूने यादिवशी आपल्या आठव्या अवतारात श्रीकृष्णाच्या रूपात जन्म घेतला असे पुराण सांगते. हा दिवस कृष्णजयंती, जन्माष्टमी किंवा गोकुळाष्टमी या नावांनी ओळखला जातो. वैष्णव संप्रदायात हा दिवस विशेष महत्त्वाचा मानला जातो. गोकुळ, वृंदावन, मथुरा, पुरी, द्वारकादी क्षेत्रात कृष्णजयंतीचा उत्सव मोठय़ा प्रमाणात उत्साहाने साजरा केला जातो. वृंदावन येथे यानिमित्ताने दोलोत्सव होतो. कोकणात व महाराष्ट्रात उत्सवानिमित्त दहीकाला होतो व दहीहंडय़ा फोडतात. परंतु सध्या कोरोनाचा विळखा संपूर्ण देशाला पडला असल्यामुळे लोकांनी गोकुळाष्टमी सावधगिरीने साजरी करणे आवश्यक आहे. कोरोनाचा विळखा वाढत असल्यामुळे राज्यात गोकुळाष्टमी घरात साजरी करण्यासाठी परवानगी देण्यात आली असली तरी दहीहंडीवर बंदी आणण्यात आली आहे.
दरवर्षी विविध ठिकाणी मोठय़ा प्रमाणात दहीहंडी कार्यक्रम तसेच विविध स्पर्धांचे आयोजन केले जाते. परंतु यंदा कोरोनामुळे स्पर्धा व दहीहंडी कार्यक्रमांवर बंदी आणल्यामुळे सर्वत्र गोकुळाष्टमी साधेपणाने साजरी होणार आहे. कोरोनाचा संसर्ग आणखी वाढू नये यासाठी मोजक्याच लोकांच्या उपस्थितीत घरातच गोकुळाष्टमी साजरी करा. योग्य ती सावधगिरी बाळगा.
देशात विविध पद्धतीने उत्सव करतात साजरा
भारताच्या अनेक भागात हा सण विविध पद्धतीने साजरा केला जातो. मथुरा आणि वृंदावनातील गोकुळाष्टमी उत्सव नेहमीच नजरेत भरणारा असतो. यादिवशी आबालवृद्ध मिळून श्रीकृष्णाची मनोभावे पूजा करतात. महिलांसाठी हे व्रत विशेष महत्त्वाचे असते. हे व्रत केल्याने अपत्यप्राप्तीची इच्छा पूर्ण होते आणि आपल्या अपत्यांना दीर्घायुष्य लाभते अशी धारणा आहे. रात्री बारा वाजता कृष्णाच्या मूर्तीला पाळण्यामध्ये ठेवून त्याला दही दूधाचा प्रसाद दाखविला जातो. कृष्ण जन्मावर आधारित पाळणे आणि गवळण गाऊन कृष्णाची पूजा आणि आरती केली जाते. गुजरात आणि राजस्थानमध्ये कृष्णजन्म मोठय़ा उत्साहात साजरा केला जातो. रात्रभर भजन आणि रासलीलेचा कार्यक्रम आयोजित केला जातो. बंगालमध्ये कृष्णजन्माला एक वेगळेच स्थान आहे. लहान मुलांना कृष्णाप्रमाणे सजवले जाते. कृष्ण जन्मावरील नृत्याविष्कार सादर केले जातात. दक्षिण भारतात कृष्ण जन्म हा मोठा सण असतो. यादिवशी कृष्णाच्या मंदिरांना दिव्यांची सजावट केली जाते. तांदळाच्या पीठाच्या रांगोळय़ा काढल्या जातात. भगवान कृष्णासाठी विशेष नैवेद्य केला जातो.