प्रत्येकी 40 रुग्णांमागे फक्त एक डॉक्टर : दोन परिचारिका आणि एक मदतनीस तैनात
प्रतिनिधी / पणजी
कोरोनाच्या वाढत्या साथीच्या आजाराच्या पार्श्वभूमीवर गोवा सरकार आणखी एका मोठी समस्येला तोंड देत आहे. ऑक्सजिन, रेमडेसिवर लस, बेड आदी वैद्यकीय गरजांची कमतरतेबरोबरच आता सरकारला मनुष्यबळ संकटालाही सामोरे जावे लागण्याची शक्मयता निर्माण झाली आहे. सरकारी हॉस्पिटलातील बेडची क्षमता सरकार एका बाजूने वाढवित असताना वैद्यकीय कर्मचाऱयांची तीव्र कमतरता असल्याचे उघड रहस्य आहे. असे असूनही आरोग्य कर्मचाऱयांना ‘व्हीआयपीं’कडून मोठी मागणी होत आहे.
राज्यात सध्या 40 रुग्णांसाठी फक्त एक डॉक्टर, दोन परिचारिका आणि एक मदतनीस आहे. डॉक्टर, परिचारिका जास्त काम करतात. सरकार बेड वाढवत आहे, पण कर्मचारी कुठे आहेत? विद्यमान कर्मचारी विश्रांती न घेता काम करत आहेत. परिणामी, अनेक आरोग्य कर्मचाऱयांनी स्वतःची चाचणी सुरू केली आहे.
डॉक्टर म्हणतात, “आम्ही असे म्हणत नाही की आम्हाला काम करायचे नाही. पण आम्हीही माणूस आहोत. आपल्यापैकी बऱयाचजणांनी अनेक दिवस स्वतःचे कुटुंब पाहिले नाही.’’
नव्या खाटा तयार होतात, पण कर्मचारी कुठे?
150 खाटा असलेले नवीन सुपर-स्पेशलिटी ब्लॉक, 150 खाटांचे परीक्षा हॉल सुरू झाले आहे, परंतु कर्मचारी कुठे आहेत, आपण विद्यमान कर्मचाऱयांवर कामाचा किती बोजा टाकाल?’’असा प्रश्न आहे.
साथीच्या काळातही गोमेकॉत ‘व्हीआयपी’ संस्कृती
“गोवा असोसिएशन ऑफ रेसिडेन्स डॉक्टरां’’नी (गार्ड) ‘व्हीआयपी’ उपचार आणि वैद्यकीय सुविधांच्या कमतरतेच्या मुद्यावर सरकारला पूर्णपणे पर्दाफाश केले आहे.
‘गार्ड ‘ने रविवारी गोमेको आणि अन्य इस्पितळात वाढत चाललेली ‘व्हीआयपी’ संस्कृती उघडकीस आणली आहे. एका बाजूने सामान्य माणूस बेड्ससह कोविड वैद्यकीय मदतीसाठी त्रस्त आहे, तर कर्मचाऱयांना ‘व्हीआयपी’ लोकांना उपचार प्राधान्य क्रमाने देण्यासाठी दबाव टाकला जातो. साथीच्या काळातही ‘व्हीआयपी’ संस्कृती अजूनही चालीस लागलेली आहे. एकाच वेळी 30 हून अधिक नवीन रुग्णांची काळजी घेणाऱया डॉक्टरांना प्राधान्याने “व्हीआयपी’’ रूग्णांकडे पहावे आणि त्यांना जलद प्रवेश द्यावा, असा आदेश दिला जात आहे. ‘गार्ड’ ने असाही दावा केला आहे, की इतर गंभीर रूग्ण जे 2-3 तास प्रतीक्षेत रांगेत उभे असतात, त्यांना उशिराने आम्हाला पाहावे लागते आणि ते नंतर आमच्याशी भांडतात, असे डॉक्टर म्हणाले.
ऑक्सिजन पुरवठा व्यवस्थित होत नाही
विविध कोविड वार्डमधील ऑक्सिजन पुरवठादेखील पुरेसा नाही. ऑक्सिजनचा प्रवाह कधीकधी खूप कमी प्रवाहित वितरीत होतो. ’एनआयव्हीएस’ आणि व्हेंटिलेटर प्रभावीपणे कार्यरत राहण्यास अपात्र आहेत.“रुग्णांसाठी वापरल्या जाणारे ऑक्सिजन सिलिंडर मध्यरात्री संपतात आणि बदली सिलिंडर्स येण्यास कमीतकमी 2 तास, अथवा कधीकधी त्यापेक्षा जास्त कालावधी लागतो.
असुविधांमुळे डॉक्टरांवर काढला जातो राग
‘गार्ड’डॉक्टरांनी सांगितले, की दक्षिण गोवा जिल्हा इस्पितळातही अशीच परिस्थिती उद्भवली आहे. बेडची परिस्थिती आणखी वाईट आहे. गंभीर रुग्णांना ट्रॉलीवर आणि फरशीवर उपचार करावे लागत आहेत. गंभीर रुग्णांना कोविड वॉर्डात ‘व्हेंटिलेटर’वर ठेवावे लागत आहे. 30 खाटांची क्षमता असलेल्या वॉर्डांमध्ये सरासरी 50 पेक्षा जास्त रुग्ण असतात. दररोज आम्ही सर्व उच्च अधिकाऱयांना ‘ऑक्सिजन’ आणि बेडचा प्रश्न नसल्याचे विधान करताना बातम्यामध्ये वाचतो. त्यामुळे रूग्ण दुर्घटनाग्रस्त व आपत्तकालीन वार्डात काम करत असलेल्या निवासी डॉक्टरांना विचारतात, की जर बेडची कमतरता नसेल तर आपला रुग्ण ट्रॉली / व्हिलचेयर / जमिनीवर का ठेवला जातो? आपल्या रूग्णाला ऑक्सिजन का मिळत नाही? मध्यरात्री जेव्हा ऑक्सजिन संपतो आणि रुग्णची प्रकृती अधिकच बिघडते आणि त्यात कधीकधी रुग्ण मरण पावतात, त्यावेळी डय़ुटीवर असणाऱया डॉक्टरांना संतप्त नातेवाईकांना सामोरे जावे लागते. सुविधांच्या अभावाबद्दल त्यांचा राग कर्तव्य बजावणाऱया डॉक्टर्सवर काढला जातो. ’’
डॉक्टरांना हवी सुरक्षेची हमी व व्यवस्था
‘गार्ड ‘ने असा दावा केला आहे की, वाढीव सुरक्षेची त्यांची मागणी अधिकाऱयाद्वारे पुरविली जात नाही. आम्हाला सर्व कोविड वॉर्डांमध्ये ‘सीसीटीव्ही’ कॅमेरे हवेत आणि जे कॅमेरे आधीच स्थापित केलेले आहेत, ते कार्य करत आहेत की नाही हे सुनिश्चित करा. आम्हाला सर्व रूग्णालयात, डॉक्टरवरील हिंसाचार कायद्याद्वारे दृढपणे हाताळला जाईल, असे स्पष्ट करणारे पोस्टर्स आणि चिन्हे लावण्याची आवश्यकता आहे. कोविड वॉर्ड आणि कॅज्युलिटी विभागाबाहेर सशस्त्र रक्षक वा पोलिस ठेवण्याची गरज गार्डने व्यक्त आहे.