सर्व अवयव काम करणे बंद करत असल्याने ओढवतो मृत्यू : इंदोर शहरामध्ये 263 जणांचा याच कारणाने मृत्यू
36 वर्षीय महिलेची फुफ्फुसे कोविड संक्रमणामुळे 80 टक्के खराब झाली, महिला 6 दिवसांपासून होम आयसोलेशनमध्ये होती, डी-डायमर तपासणीतून रुग्णात ‘सायटोकॉइन स्टॉर्म’ आल्याचे दिसून आले. महिलेला वाचविता आले नाही. याचप्रकारे 72 वर्षीय महिलेची फुफ्फुसे 50 टक्के खराब झाली, टॉसिलिजुमॅब इंजेक्शन देण्यात आले, प्लाझ्मा थेरपी दिली, रेमडेसिविर इंजेक्शनही देण्यात आले, परंतु 2 आठवडे रुग्णालयात भरती राहूनही तिला वाचविता आले नाही.
इंदोर शहरात कोरोनाने आतापर्यंत दगावलेल्या 659 जणांपैकी सुमारे 40 टक्के म्हणजेच 263 जणांचा जीव याच स्टॉर्मने घेतला आहे. उर्वरित रुग्णांचा मृत्यू एआरडीएस (एक्यूट ऑक्सिजन रेस्पिरेटरी सिंड्रोम) ने झाला आहे. डॉक्टरांनुसार तरुणांच्या कोरोनामुळे होणाऱया मृत्यूसाठी सर्वाधिक हेच स्टॉर्म जबाबदार आहे. तंदुरुस्त दिसणारा रुग्णही स्टॉर्मच्या प्रभावामुळे अचानक गंभीर होतो. पेशींपर्यंत प्राणवायू न पोहोचल्याने अनेक अवयव निकामी होतात अशी माहिती डॉक्टरांनी दिली आहे.
विषाणूऐवजी शरीरालाच नुकसान
शरीरात सायटोकॉइन तयार होणे सामान्य प्रक्रिया आहे. कोरोनात ही अनियंत्रितपणे तयार होऊ लागते. याचमुळे याला ‘सायटोकॉइन-स्टॉर्म’ म्हटले जाते. म्हणजेच कोविड-19शी लढणारी आमची इम्युन सिस्टीम अतिरिक्त प्रतिक्रिया देते. रोगप्रतिकारक पेशीच आमच्या शरीराच्या विपरित काम करू लागतात. ज्या लोकांमध्ये इम्युनिटी कमी असेल, जुनाट आजार असतील आणि शारीरिक स्वरुपात कमी सक्रीय लोकांमध्ये याचा धोका अधिक असल्याचे चेस्ट फिजिशियन डॉ. रवि डोसी यांनी सांगितले आहे.
4 टक्के रुग्णांमध्ये सायटोकॉइन स्टॉर्म
बहुतांश लोकांचा मृत्यू एक्यूट एआरडीएसमुळे झाला आहे. मधूमेह नियंत्रित करताना समस्या उद्भवली आहे. सायटोकॉइन स्टॉर्म आजाराच्या 5 व्या किंवा सातव्या दिवशी उद्भवते. यात विषाणू नाक आणि तोंडातून फुफ्फुसांवर आक्रमण करतो, ज्यामुळे एलोलाई ठोस होते. ही जाळीदार रचना असते, जी प्राणवायू शोषून घेते, g मार्ग बंद झाल्याने शरीरात ऑक्सिजनचा प्रवाह संपुष्टात येतो आणि अवयव निकामी होती अशी माहिती डॉ. सलील भार्गव यांनी दिली आहे.
वुहानमधून मिळाली माहिती
सायटोकॉइन-स्टॉर्मची माहिती जगाला वुहानमधून मिळाली. तेथील संशोधनात आयएल-2 आणि आयएल-6 चा शोध लागला, जी स्टॉर्मची लक्षणे होती. 150 रुग्णांवर झालेल्या संशोधनात मृत्युमुखी पडलेल्यांमध्ये आयएल-6 सीआरपी स्टॉर्मचे मॉलिक्यूलर इंडिकेटर अधिक होते.
दोनप्रकारे विषाणूचे आक्रमण
विषाणू फुफ्फुसांना नुकसान पोहोचवित आहे, तर दुसऱया प्रकारात फुफ्फुसांवर विषाणूचा हल्ला झालेला नाही अशा रुग्णांमध्ये सोडियमची पातळी वाढली आहे. रुग्णांना बरे होण्यास अनेक आठवडे लागत आहेत. रिकव्हरी टाइम आता वाढून 5 आठवडय़ांपर्यंत पोहोचला आहे. न्युमोनियानंतर रुग्णाचा एआरडीएसमुळे मृत्यू होत आहे. यात फुफ्फुसांमध्ये एक फ्लूइड जमा होते, यातून एअर पाइपमध्ये अडथळा येतो आणि रुग्णाला श्वास घेता येत नाही.
बचावासाठी झिंक, व्हिटामिन-सी आणि मल्टी व्हिटामिनच्या गोळय़ा घेण्याऐवजी नैसर्गिक स्वरुपातील खाण्यामध्ये त्याचे प्रमाण वाढवावे. नियमित व्यायाम करावा.