श्रीकृष्णाला शरण आलेला माहेश्वर ज्वर पुढे म्हणाला-
जें कां निर्गुणनिरामय । केंवि बाणे तत्प्रत्यय ।
केवळ ज्ञप्तिमात्र जें होय । ऐक सोय तयाची।
सत्तास्फुरणमात्र काळ । गुणक्षोभक जो केवळ ।
गुणक्षोभें कर्म अखिल । निमित्त शील सृजनादि ।
यथाकाळें रजोगुण । क्षुब्ध होवोनि करी सृजन ।
तैसाचि यथाकाळें क्षोभून । सत्वगुण प्रतिपाळी ।
रजें सृष्ट सत्वें पुष्ट । तमःक्षोभें तें प्रळयाविष्ट ।
एवं त्रिविध हें कर्म स्पष्ट । निमित्त श्रे÷ या म्हणती ।
फळाभिमुख तेंचि कर्म । दैव ऐसें पावे नाम ।
स्वभाव एक विदुषोत्तम । म्हणती निस्सीम संस्कारा ।
संस्कारवंत बोलिजे जीव । अविद्या बिंबत चैतन्यप्रभुव ।
चिदाभास हें ज्याचें नांव । वदती स्वमेव वेदान्ती ।
यांत जीवाची स्पष्टता । द्रव्ये क्षेत्रें सूत्र अहंता ।
विकारेंसीं या संघाता । ऐक तत्वता पृथक्त्वें ।
द्रव्यें अंतःकरणपंचका नाव । क्षेत्र शरीर सावयव ।
सूत्र प्राणांचा समुदाव । अहंभाव तो आत्मा ।
विकार म्हणिजे इंद्रियें अकरा । सहित महाभूतांचिया निकरा । एतत्संघात तो देह खरा । प्रवाह अवधारा पैं याचा । बीजरोहरूपें जाण । प्रवाह अखंड दंडायमान । उत्तरोत्तर कार्यकारण । सांख्य सर्वज्ञ जाणती ।
कर्मसंस्कारवंत जीव । तत्कार्य देह सावयव ।
बीजामाजूनि अंकुरप्रभव । तेंवि सावयव स्थूळवपु ।
अंकुरपरिपाकीं बीज निफजे । बीजामाजूनि अंकुर उपजे । एवं मायाप्रवाह उमजे । तैसिये ओजे तुज कथिला । ते हे प्रवाहरूप तुझी माया । तिचा निषेध म्हणिजे लया । जेथ जाय तया ठाया । ब्रह्माद्वया मी शरण । काल, दैव, कर्म, जीव, स्वभाव, द्रव्य, शरीर, सूत्रात्मा प्राण, अहंकार, अकरा इंद्रिये आणि पंचमहाभूते या सर्वांचा समुदाय असलेले लिंग शरीर आणि बीजांकुर न्यायानुसार त्याचे कर्म व कर्मातून पुन्हा लिंग शरीराची उत्पत्ती, ही सर्व आपली माया आहे. आपण मायेच्या पलीकडे आहात. मी आपणास शरण आलो आहे.
तूं म्हणसी मी देवकीसुत । मज कां वर्णिसी एवंभूत ।
तरी सगुणविग्रह हा काय निमित्त । धरिला यथार्थ तें ऐका ।
तरी निर्विशेषपदें ख्यात । सर्वोपाधिविनिर्मुक्त ।
ऐसाही तूं सुरकार्यार्थ । भाव अनंत अवगसी ।
मत्स्यकच्छवराहप्रमुख । यथास्वलीला धरूनि वेष ।
देवा रक्षूनि देसी तोष । स्वधर्म विशेष स्थापूनी ।
निर्जरचक्ररक्षणासाठीं । वर्णाश्रमधर्मराहटी ।
अनुलक्षूनि तत्परिपाटी । लोकसेतूतें स्थापिसी ।
लोकसेतूचें संरक्षण । ज्या ओगें त्या अनुलक्षून ।
तदनु÷ाते साधुजन । त्यांतें संपूर्ण रक्षिसी ।
त्यांतें रक्षावयाकारणें । असाधु दैत्यांतें मारणें ।
सेतु भंगिती उत्पथाचरणें । हिंसकपणें निर्भय ज।
नानावतारिं युगीं युगीं । लीलेकरूनि ऐशिये भंगी ।
सुरवर साधु स्वधर्ममार्गी । रक्षुनि अमार्गी संहरिसी ।
तो हा तुझा लीलावतार । उत्पथभूभारहरणपर ।
साधु सन्मार्ग सह सुरवर । रक्षणीं सादर पैं यांचे ।
तूं कोणाचा नव्हसी पुत्र । अथवा नव्हसी शत्रु मित्र ।
विरुद्धाविरुद्ध यथाचार । होती पात्र शुभाशुभा ।
Ad. देवदत्त परुळेकर