जागतिक आव्हान आणि महासंकट बनलेल्या कोरोना कोविद 19 या विषाणूसंसर्गापासून बचावासाठी अद्याप तरी लस उपलब्ध नसल्यामुळे प्लाज्मा थेरपी उपचारांसंदर्भात आशेचा किरण मानला जातो.
- ज्या व्यक्तीला एकदा कोरोनाची लागण होते, तो बरा होत असतानाच त्याच्या शरीरात अँटिबॉडीज तयार झालेल्या असतात. त्याच त्याला बरे होण्यासाठी मदत करीत असतात. अशी व्यक्ती बरी झाल्यानंतर रक्तदान करते. त्याच्या रक्तातून प्लाज्मा हा घटक वेगळा केला जातो आणि जेव्हा त्या
- प्लाज्मामधील अँटिबॉडीज अन्य रुग्णाच्या शरीरात सोडल्या जातात, तेव्हा त्या त्यालाही बरे करण्यास मदत करतात.
- आपले रक्त चार घटकांपासून बनलेले असते. लाल पेशी, पांढर्या पेशी, प्लेटलेट्स आणि प्लाज्मा हे ते चार घटक होत. यातील प्लाज्मा हा रक्ताचा द्रवरूप घटक आहे. याच्या मदतीने गरज पडल्यास अँटिबॉडीज तयार होतात.
- कोरोनाच्या विषाणूंचा हल्ला शरीरावर होताच शरीर या विषाणूशी लढाई सुरू करते. ही लढाई अँटिबॉडीज लढत असतात. या अँटिबॉडीज
- प्लाज्माच्या मदतीनेच तयार होतात. शरीरात जर पर्याप्त प्रमाणात अँटिबॉडीज तयार झाला तर कोरोना पराभूत होतो.
- या उपचार पद्धतीसाठी साधारणतः दोन ते तीन हजार रुपये खर्च येतो. व्यक्तीच्या शरीरातून प्लाझ्मा काढण्यासाठी कट येते. या किटची किंमत नऊ हजार रुपये इतकी आहे. बँकेत प्लाझ्मा एक वर्ष सुरक्षित करोनावर मात केलेल्या रुग्णांचे प्लाझ्मा घेऊन ते प्लाझ्मा बँकेत डिप फ्रिजरमध्ये एक वर्षासाठी सुरक्षित ठेवले जातात.
- प्लाझ्मा घेताना त्या व्यक्तिला डायबेटिज, कर्करोग अथवा इतर विकार असता काम नये. तसेच ब्लड ग्रुपनुसार हे प्लाझ्मा वेगळे ठेवले जातात.
- एक वर्षानंतर त्या प्लाझ्मामधील ऍन्टिबॉडिजची रोगप्रतिकारक क्षमता कमी होते. त्यानंतर त्याचा प्लाझ्मा थेरपीसाठी वापर होऊ शकत नाही.
- सुमारे 130 वर्षांपूर्वी म्हणजे 1890 मध्ये जर्मनीतील फिजिओलॉजिस्ट एमिल वॉन बेर्हिंग यांनी ही उपचारपद्धती शोधून काढली होती. त्यासाठी त्यांना नोबेल पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते.
- 1918 मध्ये आलेल्या स्पॅनिश फ्लयू, सार्स व इबोला या महाभंयकर साथीत प्लाझ्मा थेरपीचा उपयोग करण्यात आला होता.