माझ्या नात्यातल्या व्यक्तीसारखी व्यक्ती अनेकांच्या नात्यात, परिचयात किंवा ऐकण्यात नक्की असेल. तिची आठवण झाली की कपाळावर आठय़ा उमटत असतील. चिडचिड होत असेल. मी हा त्रास अनेक वर्षे भोगलाय. आता त्या त्रासातून सुटलो आहे असं मला वाटतंय.
माझ्याहून एखादं वर्ष जास्त वय असलेली ती अकालीच अति वृद्ध (प्रगल्भ नव्हे) झालेली. सतत रडगाणे गाणारी. तिच्या बोलण्याची सुरुवातच ‘माझं काही खरं नाही,’ या वाक्याने होते. एखाद्या मंगल प्रसंगी अशुभ वर्तमान सुचवल्याशिवाय तिच्या अंतरात्म्याला चैन पडत नाही. एका लग्नसमारंभाच्या वेळी आम्ही गप्पा मारत होतो. माझा मित्र सहज बोलला की त्याला नुकताच किडनी स्टोनचा त्रास सुरू झाला आहे, अमुक डॉक्टरांची ट्रीटमेंट, वगैरे… तर ती उत्साहाने म्हणाली, ‘डायलेसिस चांगलं करतात का डॉक्टर? डायलेसिस वेळेवर करून घेत जा हो. त्यात हयगय करू नको.’ मित्र तोंडात मारल्यासारखा गप्प झाला.
पन्नाशीनंतर ब्लड प्रेशरचा त्रास सुरू झाला तेव्हा तिच्या प्रतिभेला बहरच आला. आल्यागेल्याला ती तिच्या गोळय़ा दाखवते. बाहेरगावचा पाहुणा आल्यावर खुश होते. त्याला निरोप देतानाचा तिचा डायलॉग असतो ‘बरं झालं, येऊन गेलात. माझं काही खरं नाही. पुढच्या वेळेस तुम्ही याल तेव्हा मी असेन-नसेन.’ हे ऐकून फक्त नवखा पाहुणा गहिवरतो. कारण हा डायलॉग ती गेली वीस वर्षे मारतेय. जेम्स बाँडच्या प्रत्येक सिनेमात जसा सतत ‘माय नेम इज बाँड, जेम्स बाँड,’ हा डायलॉग ऐकावा लागतो तसं हिच्या प्रत्येक भेटीत ‘माझं काही खरं नाही, पुढच्या वेळेस तुम्ही याल तेव्हा मी असेन-नसेन,’ हे ऐकावं लागतं.
ती आजारी नसताना जरी वास्तपुस्त केली तरी गेल्या आठ दिवसातले रक्तदाबाचे आकडे ती घडाघडा बोलून दाखवते. रक्तदाब 130 हून अधिक वाढल्यावर ती भयभीत होते. खरोखर आजारी असताना कोणी चौकशी केली की तिचा आवाज किती व्याकूळ होत असेल हे सांगायला नकोच.
परवा मी अतिशय थकलेलो आणि चिडलेलो होतो. अचानक आलेला तिचा फोन मनाविरुद्धच घेतला. ‘माझं काही खरं नाही, आमच्या इमारतीतल्या दोघांना कोरोना झाला. आता मी काही जगत नाही,’ ती म्हणत होती. ‘बाप रे. एक काम कर मग. खरंच असं वाटत असेल तर मृत्यूपत्र करून ठेव. आपल्या मागून इतरांना त्रास नको,’ मी उत्तरलो. तिने चिडून फोन बंद केला.
तिच्या तावडीतून माझी सुटका झाली असं वाटतंय. देव जाणे!