प्रगत फोटोग्राफीच्या जमान्यातही तैलचित्रांची चलती : शेखरने साकारले सामान्यांपासून नामवंताचे पोट्रेट
प्रतिनिधी /फोंडा
पोट्रेट म्हणजेच तैलचित्र ही मुळातच जीवंत कला. मृत व्यक्तींमुळे ती अधिक जीवंत झालेली दिसते. फोटोग्राफीचे तंत्र विकसित होण्यापूर्वी एखाद्या जातीवंत चित्रकाराकडून तैलचित्रे रेखाटून घेतली जात. जुन्या काळी राजेमहाराजे किंवा धनिक लोकांनाच ते परवडायचे. आता सर्वसामान्य कुटुंबातून आपले दिवंगत आई वडील, आजी आजोबा किंवा अकाली निधन झालेल्या प्रियजनांची पोट्रेट बनवून घेण्याचा कल वाढला आहे. विशेष म्हणजे फोटोग्राफीचे तंत्र प्रगत व विकसित होऊनही पोट्रेटला मागणी वाढली आहे.
पस्तीस वर्षांत हजारभर पोट्रेट
आडपई येथील प्रसिद्ध चित्रकार शेखर दुलो वस्त आडपईकर हे सध्या अशी पोट्रेट बनविण्यात व्यस्त आहेत. पस्तीस वर्षांच्या आपल्या चित्रकारितेच्या प्रवासात त्यांनी आपल्या कुंचल्यातून एक हजारहून अधिक दिवंगत व्यक्तींना जीवंत केले आहे. आडपई व आगापूर गावातील बऱयाच घरांमध्ये शेखरने चितारलेली पोट्रेट पहायला मिळतात. सध्या त्यांच्या पोट्रेटची लोकप्रियता गोव्याच्या विविध भागासह मुंबईतही पोचली आहे. पूर्वी छोटय़ा आकारात अर्धाकृती तैलचित्रे त्याच्याकडून बनवून घेतली जात. आता पूर्णाकृती भव्य आकारातील चित्रांना लोकांची जास्त पसंती असल्याचे तो सांगतो. शेखरच्या कुंचल्यातून सामान्य व्यक्तींसह अनेक नामवंत व्यक्तीरेखा तंतोतंत उतरलेल्या आहेत. अगदी ब्रह्मानंदस्वामी पासून शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे, साहित्यिक स्व. विष्णू सूर्या वाघ, प्रसिद्ध उद्योगपती विश्वासराव चौगुले, माजी मुख्यमंत्री व गोव्याच्या राजकारणातील लोकप्रिय व्यक्तीमत्व स्व. मनोहर पर्रीकर, संगीत शिक्षक गुरुवर्य लाडू नाईक गावणेकर अशा अनेक व्यक्तींचे पोट्रोट त्यांनी हुबेहुब तयार केलेले पाहायला मिळतात. याशिवाय छोटय़ामोठय़ा व्यक्तींच्या तैलचित्रांची तर गणनाच करता येणार नाही.
कल्पनेतूनही रेखाटल्या दिवंगत व्यक्तींच्या छबी
शेखर आडपईकर हे निसर्गदत्त चित्रकार आहेत. चित्रकारितेचे कुठलेच व्यावसायिक शिक्षण त्यांनी घेतलेले नाही. मात्र चित्रकारीतेतील व रंगकामातील विविध प्रकार ते सहजपणे हाताळतात. तैलचित्रांमध्ये त्यांनी संपूर्ण गोव्यात लोकप्रियता मिळवलेली आहे. जुन्या काळी घरातील एखाद्या दिवंगत व्यक्तीचा स्मृती जपण्यासाठी घरात फोटो नसायचा. अशावेळी शेखरकडून त्याचे वर्णन सांगून तो रेखाटून घेतला जाई. एखाद्या जुन्या अल्बममध्ये घुसर झालेली छबीही त्यांनी पोट्रेटमध्ये उतरवली आहे. आगापूर गावात एका कुटुंबामध्ये दिवंगत वडीलांचा पोट्रेट साकारायचा होता. घरात त्यांचा एकच फोटो होता, तोही अंत्यविधीच्या वेळी डोळे बंद असलेल्या पार्थीवाचा. शेखरने चेहरा पाहून त्यांची व्यक्तीरेखा हुबेहुब रेखाटली. असाच एक प्रसंग एका नाटकाच्यावेळी आला. प्रमुख अभिनेत्रीचा फोटो रंगमंचावर लावण्याचा प्रसंग आला, तेव्हा शेखरकडून तो तयार करुन घ्यावा लागला. शेखरनी अनेक मृत व्यक्तींची तैलचित्रे रेखाटली. पण प्रत्यक्ष फोटो पाहण्यापेक्षा जीवंत व्यक्तीला समोर बसवून तैलचित्र रेखाटणे हा वेगळा आनंद असल्याचे तो सांगतो. मृत व्यक्तीबरोबरच काही जीवंत व्यक्ती तसेच देवदैवतांची अनेक चित्रे त्यांनी उत्कृष्टरित्या साकारलेली आहे. करंजाळ मडकई येथील श्री नवदुर्गा गावशिकान देवीचे भव्य तैलचित्र, श्री महालसा देवीचे चित्र, या त्याच्या कलाकृती भाविकांना विशेष भावल्या.
खर्चिक पण चिरकाल टिकाणारी कलाकृती
पोट्रेट बनवून घेणे हे खर्चिक असले तरी ते शंभर वर्षे टिकाऊ आहे. आपले दिवंगत आईवडील किंवा प्रियजनांचा पोट्रेट साकारल्यानंतर बरेचजण ते पहिल्यांदा पाहून भावविवश झाले आहेत. अशा प्रसंगातून कलाकृतीचे खरे मोल झाल्याचे तो सांगतो. पोट्रेट साकारणे हे कुठल्याच चित्रकारासाठी सोपे नसते. त्या व्यक्तीचे हावभाव, स्वभाव समजून घ्यावे लागतात. संबंधीत व्यक्तीच्या चेहऱयावरील व डोळय़ातील भाव उमटविताना चित्रकाराची खरी कसोटी लागते असे तो सांगतो. हल्ली लोकांकडून अर्धाकृती पोट्रेट पेक्षा पूर्ण आकारातील व मोठय़ा तैलचित्रांसाठी आग्रह धरला जातो. गेल्यावर्षी दिवंगत झालेल्या तारीवाडा-आडपई येथील श्रीमती नमी विष्णू नाईक यांचे असेच भव्य तैलचित्र शेखरने नुकतेच रेखाटून पूर्ण केले आहे. त्यांच्या मुलांकडून हे चित्र शेखरनेच साकारावे असा आग्रह होता. अशा व्यक्तीरेखा आपल्या कुंचल्यातून जीवंत करीत या कलाकाराने त्या सर्वसामान्य कुटुंबापर्यंत पोचवल्या आहेत.