आधुनिक विज्ञानाने कितीही प्रगती केली असली तरी त्याला न जुमानता लोकांना सातत्याने सर्दी-खोकल्याचा सामना करावा लागतो. सहसा हा आजार वातावरणातील बदलामुळे होतो. हिवाळय़ात तर तो अगदी चटकन पसरतो. त्यासाठी प्रत्येक वेळी डॉक्टरांकडे गेलेच पाहिजे असे नाही. या दिवसात काही नैसर्गिक घरगुती उपचार करून आपण त्यावर नियंत्रण मिळवू शकतो.
- लिंबू अर्धे कापून त्यावर काळी मिरी पावडर व मीठ शिंपडून ते चोखल्यास कफाची तीव्रता कमी होते. हा साधा आणि सोपा उपाय आहे.
- चमचाभर शुद्ध मधात चिमुटभर पांढरी मिरी पावडर टाकून दिवसातून दोन वेळा घ्या. त्यामुळे खोकला कमी होतो आणि आरामही मिळतो.
- नियमितपणे द्राक्षांचे सेवन केल्याने साधा सर्दी-खोकला लगेच बरा होतो. यामुळे फुप्फुसाचे कार्य सुधारते आणि कफ शरीराबाहेर पडतो.
- काळी मिरी पावडर व सुंठ पावडर यांचे मिश्रण मधातून दिवसातून 2-3 वेळा घेतल्यास खोकल्यापासून त्वरित आराम मिळतो.
- हिवाळय़ात दररोजच्या जेवणात लसणाचा समावेश केल्यास खोकला होण्याची शक्यता फार कमी असते.
- आवळा पावडर व मध यांचे मिश्रण तसेच, द्राक्षाचा रस आणि मध यांचे मिश्रण घेतल्यानंतर आराम मिळतो.
- पाव चमचा मिरी पावडर, पाव चमचा सुंठ पावडर आणि मध हे सगळे दोन चमचे पाण्यात मिसळावे.
- पालकाच्या कोमट रसाने गुळण्या केल्यास कोरडय़ा खोकल्याचा त्रास कमी होतो. खसखस पेस्ट, नारळाचे दूध आणि चमचाभर मध हे मिश्रण रोज रात्री झोपताना घेतल्यास त्यानेही कोरडा खोकला कमी होतो.
- पाण्यात भिजवलेली द्राक्षे तेवढय़ाच साखरेत शिजवून त्याचा सॉस बनवून ठेवावा. झोपण्यापूर्वी हा सॉस घेतल्याने खोकल्याची ढास येत नाही. तुळस आणि बडिशेपेचा काढाही खोकल्यावर उपयुक्त आहे.
10.कोरडय़ा खोकल्यावर बदाम हे रामबाण औषध आहे. पाण्यात भिजवलेले बदाम सोलून त्याची बारीक पेस्ट करून ती सकाळ-संध्याकाळ लोणी-साखरेत मिसळून घेतल्यास चांगला फायदा होतो.
11.खोकल्याबरोबरच श्वसनसंस्थेतील इतर बिघाड झाला, तर ते थोपवण्यासाठी दररोज चार तुळशीची पाने चार मिरीबरोबर चघळावीत. कांद्याचा रस व मध यांचे मिश्रण उत्कृष्ट कफसिरप आहे.
12.उकळत्या पाण्यात एक मध्यम आकाराचा चिरलेला कांदा, एका लिंबाचा रस आणि मध यांचे मिश्रणही असेच काम करते. यामुळे खोकल्यापासून तत्काळ आराम मिळतो.
13.सकाळी उठल्याबरोबर एक किंवा दोन ग्लास कोमट पाणी प्यावे. उकळत्या पाण्यात निलगिरीची व पुदिन्याची काही पाने टाकून त्याचा वाफारा घ्यावा. हळकुंडाची पावडर करून ती रोज घ्यावी.
14.रात्री झोपताना 4-5 काळय़ा मनुका नियमित घेतल्यास रात्री खोकल्याची उबळ कमी होते. त्याचबरोबर रात्री खोकल्याची ढास कमी करण्यासाठी बदामाच्या तेलाचे दोन थेंब गरम पाण्यातून घेतल्यास आराम वाटतो.
15.सकाळी हळद, मीठ गरम पाण्यात टाकून त्याच्या गुळण्या केल्या तर लाभदायक ठरतात. रात्री झोपताना हळद एक चमचा, चिमूटभर सुंठ पावडर गायीच्या दुधातून घेतल्यास सर्दी कमी होण्यास मदत होते.