नवरात्रात नऊ रंगाच्या साडय़ा नेसण्याची प्रथा कोणी सुरू केली, कशी सुरू झाली आणि वाढत गेली त्यावर अनेकांनी लिहून झालंय. काही वर्षांपूर्वी उत्साही आणि व्यायामप्रेमी पुरुषांनी नवरात्रात रोज नऊ किलोमीटर धावण्याचे किंवा चालण्याचे उपक्रम देखील केले. पण आमचा परमप्रिय बालमित्र हरिदास ज्याला आम्ही कलियुगातला बकासुर म्हणतो त्याने नवरात्रात नऊ रंगांचा सोहळा वेगळय़ा पद्धतीने साजरा करण्याची कल्पना काढली आहे.
यंदा कोरोनामुळे नवरात्रोत्सवाचा थोडा बेरंग झाला. पण तरी अनेक भगिनींनी रोजच्या जाहीर झालेल्या रंगांनुसार साडय़ा नेसून फोटो काढले. समाजमाध्यमांवर टाकले. मोबाईलमधली आंतरजाल सुविधा वापरून वर्तमानपत्रांना पाठवले. तिथे छापून आले. पूर्वी एका फोटोत डझनभर महिला असत. साडय़ांचे रंग जवळपास एकसारखे आणि चेहरे ठिपक्मयाएवढे, त्यामुळे ओळख पटत नसे. यंदा कोरोनामुळे एका फोटोत तीन-चारच महिला असत. पण बऱयाच जणींच्या तोंडावर मास्क होते. त्यामुळे ओळख पटत नव्हती ती नव्हतीच. ते असो. तर विजया दशमीनंतरच्या एका पहाटे दूध घ्यायला गेल्यावर हरिदास भेटला.
“आपण पुरुष, या नवरंगांच्या सोहळय़ात भाग घेऊ शकत नाही, याचं तुला वाईट वाटत नाही?’’ त्यानं विचारलं.
“घेऊ शकतो की. गेल्या वषी मी रोज नवा टी शर्ट घालून नऊ किलोमीटर चालायच्या उपक्रमात भाग घेतला होता. आपण बरोबरच बागेत जायचो. पण त्यावेळी तू एका कोपऱयातल्या बाकावर बसून नको त्या गोष्टी न्याहाळत होतास.’’
“ते जाऊ दे रे. सगळेच काही व्यायामपटू नसतात.’’
“मग तू पुढच्या वषी नऊ चांगली पुस्तकं विकत आण. त्यांना वेगवेगळय़ा नऊ रंगाची कव्हरं घाल. आणि नवरात्रात वाच. नऊ चांगली पुस्तकं वाचून होतील.’’
“वाचायचा जाम कंटाळा येतो रे, त्यापेक्षा नवरात्रात रोजच्या खादाडीलाच रंगांची जोड दिली तर?’’
“म्हणजे नक्की काय करणार?’’
“मराठी पांढरा साबुदाणा खिचडी, उडुपी व्हाईट इडली, पिवळा केळी, केशरी श्रीखंड, ऑफव्हाईटरबडी, चॉकलेटी गुलाबजाम, मराठी यल्लोपुरी, बंगाली व्हाईट रसगुल्ला, पंजाबी व्हाईट लस्सी, असे नवे नऊ रंग आणि त्यांच्या रंगांचे पदार्थ सोशल मीडियावर फोटो टाकून मग खायचे. कशी आहे आयडिया?’’
“रंगांची ही नवी खानेसुमारी किंवा खानेखुमारी-भारी आहे.’’