प्रतिनिधी /मडगाव
पावसाळय़ाची चाहूल लागताच सासष्टीत पुरूमेंताची लगबग सुरू होते. ही लगबग साधारण जून महिन्याच्या पहिल्या आठवडय़ा पर्यंत चालू असते. पावसाळय़ात लागणारे सर्व साहित्य साठवून ठेवण्याकडे सर्वांचा कल असतो. त्यात सर्व मसाले, सुकी मासळी, गावठी मिठ, गावठी कांदे, गावळी अळसांदे, गावठी मिरची, सुकी मासळी इत्यादीचा प्रामुख्याने समावेश असतो. पुरूमेंताच्या खरेदीसाठी सद्या मडगावच्या बाजारपेठेत लोकांची गर्दी होत आहे.
पुरूमेंत म्हणजे ‘तरतुद’. मुळात ‘पुरूमेंत’ हा पोर्तुगीज शब्द. आजही गोव्याच्या विविध भागात पुरूमेंताची फेस्त साजरी होतात. मडगावात होली स्पिरिट चर्चाचे पुरूमेंताचे फेस्त संपूर्ण दक्षिण गोव्यात प्रसिद्ध आहे. या फेस्तात पावसाळय़ात लागणारे व वापरले जाणारे सर्व सामान व खाण्याच्या वस्तु उपलब्ध होत असतात. मडगाव आणि आसपासच्या गावातील लोक आवर्जुन या फेस्ताला उपस्थिती लावतात. या शिवाय मडगावचे न्यू मार्केट व गांधी मार्केट देखील पुरूमेंताच्या सामानासाठी दक्षिण गोव्यात प्रसिद्ध आहे.
पुरूमेंताचे सामान यंदा 5 ते 10 टक्क्यांनी महाग झालेले आहे. मडगावच्या न्यू मार्केट परिसरात पावसाळय़ासाठी लागणारे प्लास्टिकचे आवरण मोठय़ा प्रमाणात उपलब्ध झाले असून त्याच्या खरेदीसाठी लोगांची गर्दी होत आहे. यंदा प्लास्टिकचे आवरण 5 ते 10 रूपयांनी महाग झाल्याची माहिती येथील विक्रेत्यांनी दिली. प्लास्टिकचे आवरण त्याच बरोबर नायलॉनच्या दोऱया देखील महाग झालेल्या आहेत. प्लास्टिकचे आवरण ग्राहकांना पाहिजेत्या लांबी व रूंदीमध्ये उपलब्ध आहे. या ठिकाणी प्लास्टिकचे आवरण खरेदी केल्यानंतर ग्राहकांना पाहिजे असल्यास त्याची शिलाई करून देण्याची व्यवस्था देखील आहे व हेच मडगावच्या बाजारपेठेचे वैशिष्ठय़ आहे.
प्लास्टिकचे आवरण तसेच पावसाळय़ात वापरली जाणारी पादत्राणे देखील मोठय़ा प्रमाणत बाजारात उपलब्ध झालेली आहेत. पादत्रणाची किंमत देखील गेल्या वर्षीच्या तुलनेत वाढलेली आहे. मडगावच्या न्यू मार्केट तसेच गांधी मार्केटात पादत्राणाची अनेक दुकाने आहेत. शिवाय बाटा तसेच अन्य बडय़ा कंपन्याची खास दालने देखील या शहरात आहेत. पादत्राणे खरेदी करण्यासाठी सुद्धा लोकांची गर्दी होऊ लागली आहे.
छत्र्या व रेनकोट देखील बाजारपेठेत दाखल झाले असून गेल्या वर्षीच्या तुलनेत दरात फार मोठा बदल झालेला नाही. बाजारपेठेत विविध कंपन्यामध्ये स्पर्धा असल्याने छत्र्या व रेनकोटचे दर नियंत्रणात असल्याची माहिती मडगावच्या क्रिस क्रोस आस्थापनाचे मालक अनिल रहेजा यांनी दिली. त्यांच्या आस्थापनात
न्यू मार्केट व गांधी मार्केटात मसाल्याची दुकाने विविध प्रकारच्या मसाल्यानी सजलेली आहेत. त्यात गावठी कांदे, गावठी मिरची, गावठी आमठाण खरेदीकडे ग्राहकांचा अधिक कल असला तरी गावठी कांदे उलपब्ध होणे कठीण बनले आहे. गावठी कांदे एप्रिल व मे महिन्याच्या सुरवातीलाच बाजारपेठेत आले होते व त्याची विक्री हातोहात झाली. आत्ता गावठी मिरची खरेदी बऱयापैकी होत असून तिचा दर 800 रूपये प्रतिकिलोवरून सुरू झालेला आहे. तो जवळपास दीड हजाराच्या घरात गेलेला आहे. खास करून खोलाच्या मिरचीला सर्वाधिक मागणी असून तिला सर्वाधिक भाव मिळत आहे. गावठी आमठाण देखील सद्या बाजारपेठेत उपलब्ध नाही. त्यामुळे इतर राज्यातून आयात गेलेल्या आमठाणीवर लोकांना अवलंबून रहावे लागणार आहे.
पूर्वीच्या दिवसांत, अतिवृष्टीमुळे गावकऱयांना त्यांच्या वस्तू खरेदी करण्यासाठी शहरांकडे जाणे शक्मय नव्हते, तसेच रेफ्रिजरेटरच्या अभावामुळे अन्नपदार्थांचे जतन करणे कठीण जात होते. आत्ता जरी रेफ्रिजरेटर्स आणि सार्वजनिक वाहतुकीच्या आगमनाने अशा तरतुदींचा साठा करण्याची गरज कमी झाली असली तरी, परंपरा गोव्यात कायम ठेवली आहे.
सुक्मया लाल मिरच्या, कांदे, कोकम, खारवलेले मासे (सुके मासे) विविध प्रकारची लोणची त्यात खास करून भरलेल्या ‘तोरांना’ अधिक पसंती असते. पापड तसेच भोपळे, मसूर, गावठी अळसांदे, कोंथबीर, जीरे, लसूण तसेच गावठी मिठ खरेदी केल्यानंतर पुन्हा उन्हात वाळत घालून हवा बंद डब्यात पॅक करून ठेवल्याने संपूर्ण पावसाळा पर्यंत ते व्यवस्थितरित्या टिकतात.
सासष्टीतील आणखीन वैशिष्टय़ म्हणजे आजही या तालुक्यात कौलारू घरे मोठय़ा प्रमाणात आहेत. पावसाळा जवळ आला की, त्याची शाकारणी केली जाते. जुने झालेले ‘वासे’ बदलून त्या जागी नवीन वापरणे, ‘कांबी’ खराब झालेल्या असल्यास त्या बदलणे तसेच फुटलेली कौले बदलणे तसेच कौले साफ करणे इत्यादी कामे हाती घेण्यात आलेली आहे. या कामासाठी पूर्वी कामगार सहजरित्या उपलब्ध होत असे. मात्र, आत्ता परिस्थिती बदल झालेला आहे. कामगार मिळणे कठीण बनल्याने अनेकांना स्वताहून अशी कामे करावे लागतात किंवा बिगर गोमंतकीय कामगारांवर अवलंबून रहावे लागते.