प्रज्ञा मणेरीकर /पणजी
निस्सीम मातृभक्त असणाऱया परशुरामांची आज जयंती. श्रीविष्णूंचा सहावा अवतार म्हणून परशुरामांकडे पाहिले जाते. वैशाख शुद्ध तृतीया म्हणजेच अक्षय्य तृतीयादिवशी परशुरामांचे अवतरण झाले अशी मान्यता आहे. प्रदोषकाली परशुरामाची पूजा करून त्याला अर्घ्य दिले जाते.
परशुराम मातृपितृभक्त सच्चे स्वरूपाचे
श्रीविष्णूंचा हा एकच अवतार असा आहे जो चिरंजीव असल्याचे सांगितले जाते. परशुरामाचे खरे स्वरूप सच्चे, मातृपितृभक्त असेच आहे. भृगुकुलातील जमदग्नी ऋषी आणि रेणुका माता यांचा पुत्र भृगुकुलोत्पन्न म्हणून भार्गवराम असेही परशुराम यांचे नाव रूढ असल्याचे सांगितले जाते. याचबरोबर परशुरामांचश जन्मावेळेचे नाव रामभद्र असल्याचे काही उल्लेख आढळतात. परशुराम हे महादेव शिवशंकराचे मोठे भक्त होते. भगवान महादेवांनी परशु अस्त्र त्यांना प्रदान केल्यामुळे त्यांना पुढे परशुराम म्हणून ओळखले जाऊ लागले. जन्माने ब्राह्मण असूनही क्षत्रियांचे सर्व गुण त्यांच्यात होते.
धनुर्विद्येत व इतर विद्येत निष्णांत
परशुरामांचे निसर्गावर खूप प्रेम होते आणि ते त्यांचे संरक्षक होते. परशुराम पशू पक्ष्यांच भाषा फक्त समजतच नव्हते तर ते त्यांच्याशी बोलत होते. परशुराम यांनी लहानपणीच अनेक विद्या शिकल्या होत्या. परशुरामांनी पित्याकडून वेदविद्येचे ज्ञान मिळविले. त्यानंतर गंधमादन पर्वतावर जाऊन त्याने तप केले व महादेव शंकराला प्रसन्न केले. महादेवांनी त्यांना शस्त्रास्त्र शिकविली व परशु दिला. परशुराम हे धनुर्विद्येत विशेष निष्णांत होते. कर्ण व अर्जुन यांना परशुरामांनीच धनुर्विद्या शिकविली आहे.
नवी भूमी संपादन करून ब्राह्मणकुळे वसविली
भारतातील अनेक गावे परशुरामामुळेच वसली आहेत. यात कोकण, गोवा, आणि केरळचाही समावेश आहे. पौराणिक कथांचा आधार घ्यायचा तर त्यात परशुरामांनी बाण मारून समुद्र पाठीमागे ढकलला आणि नव्या भूमीचे निर्माण केले. हीच नवी भूमी म्हणजे गोवा व कोकण असे मानले जाते. परशुरामांना सप्त कोकणांचा देव असेही म्हटले जाते. नवी भूमी संपादन केल्यावर त्यांनी अनेक ब्राह्मणकुळे उत्तरेतून आणली व अपरांत प्रदेशात त्यांच्या वसाहती निर्माण केल्या. म्हणूनच परशुराम हे ब्राह्मणांचे कुलदेवत समजले जाते.
काणकोण व हरमल येथे परशुरामाची मंदिरे
गोव्यात काणकोण, हरमल याठिकाणी परशुरामची मंदिरे आहेत. उत्तर गोव्यातील हरमलजवळ पांढऱया रंगांच्या एका पर्वताला परशुराम यांचा यज्ञ करण्याचे ठिकाण मानले जाते. काणकोणमधील पैंगीण येथे परशुरामाचे मंदिर आहे. गोव्यात काहीच ठिकाणी परशुरामांची मंदिरे आहे जे अजूनही प्रकाशझोतात आली नाहीत. परंतु गोवा भूमी निर्माण केलेल्या परशुरामाची जयंती मात्र मोठय़ा उत्साहात गोव्यात साजरी केली जाते.