ब्रिटनच्या पंतप्रधानपदी भारतीय वंशाचे ऋषी सुनक यांची निवड होणे, ही बाब अनेकार्थांनी ऐतिहासिक असली, तरी त्यांचा पुढचा मार्ग खडतर असेल. मागच्या सहा वर्षांत चार पंतप्रधान पहावे लागलेल्या ब्रिटनला राजकीय व आर्थिक अस्थिरतेतून बाहेर काढण्याचे प्रमुख आव्हान आता सुनक यांच्यापुढे राहणार आहे. वास्तविक ब्रिटनचे अर्थमंत्रिपद भूषविलेल्या या नेत्याकडे याआधीच पंतप्रधानपद येऊ शकले असते. परंतु, प्रलोभने वा सवंग लोकप्रियतेऐवजी त्यांनी वास्तववादाचाच मार्ग अवलंबला. उलटपक्षी हुजूर पक्षाच्या त्यांच्या सहकारी लिझ ट्रस यांनी करसवलतींच्या आश्वासनांतून मतदारांवर मोहिनी घालण्याचा प्रयत्न केला. त्याचा लाभ ट्रस यांना झाला असला, तरी तो तात्कालिकच ठरल्याचे दिसून येते. खरे तर सुनक यांनी निवडणुकीपूर्वीच्या चर्चासत्रात बोलताना ट्रस यांच्या करकपातीच्या आश्वासनांमधील पोकळपणा नजरेस आणून दिला होता. अशा पद्धतीची आर्थिक धोरणे ब्रिटनच्या अर्थव्यवस्थेला घातक ठरतील, असा इशाराही त्यांनी दिला होता. किंबहुना, तो गांभीर्याने न घेतल्याने ट्रस यांना अखेर पदावरून पायउतार व्हावे लागले असून, अधिकांश खासदारांच्या पाठिंब्याच्या बळावर आता सुनक पंतप्रधानपदी विराजमान होत आहेत. सुनक यांचे आई-वडील हे मूळचे भारतीय. त्यांच्या मातापित्यांचा विवाहही ब्रिटनमध्येच पार पडला, असे सांगितले जाते. दुसऱया बाजूला इन्फोसिसचे सर्वेसर्वा व लेखिका सुधा मूर्ती यांची कन्या अक्षता या त्यांच्या पत्नी आहेत. स्वाभाविकच भारतीय वंशाचे व हिंदू धर्माचे पालन करणारे सुनक हे भारताचे जावई म्हणूनही ओळखले जातात. असा नेता कधीही सूर्य न मावळणाऱया ब्रिटनचे नेतृत्व हाती घेतो, ही निश्चितच भारतवासीयांकरिता अभिमानास्पद बाब ठरावी. किंबहुना, याचे मुख्य श्रेय इंग्लंडच्या लोकशाही व्यवस्थेला द्यावे लागेल. आपल्या देशाचे नेतृत्व करणारी व्यक्ती कोणत्या वंशाची आहे, धर्माची आहे, याच्याशी तेथील मंडळींना काही देणे-घेणे नाही. त्यांच्याकरिता गुणवत्ता अधिक महत्त्वाची आहे, हेच यातून अधोरेखित होते. तिकडे अमेरिकेत भारतीय वंशाच्याच कमला हॅरिस यांची उपाध्यक्षपदावर निवड होणे काय किंवा सुनक प्रमुखपदी आरूढ होणे काय, यातील समान धागा हा उदारमतवाद होय. अमेरिका, ब्रिटनसारख्या देशांचे वेगळेपण यातच आहे. आजवर वेगवेगळय़ा वंशाचे, देशाचे लोक त्यांनी आपल्यात सामावून घेतले आहेत. अमेरिकेप्रमाणे भारत हाही सर्वांत मोठय़ा लोकशाहीप्रधान राष्ट्रांपैकी एक देश म्हणून ओळखला जातो. परंतु, आपल्या देशातही सोनिया गांधी यांना परदेशी नागरिकत्वाच्या मुद्दय़ाचा सामना करावा लागला होता, हे विसरता येत नाही. त्या अर्थी इंग्लंड, अमेरिकेतील लोकशाही अधिक उदारमतवादी ठरावी. आज ब्रिटनमध्ये 35 लाख म्हणजेच केवळ 5 टक्के भारतीय वास्तव्यास आहेत. जीडीतील त्यांचे योगदान हे 14 लाख कोटी रुपये म्हणजे 6 टक्के इतके आहे. आता सुनक यांच्या निवडीनंतर या दोन देशांतील संबंधांना आणखी वेगळे वळण लागू शकेल. मागच्या दोन शतकांतील सर्वांत तरुण पंतप्रधान ठरणाऱया या नेत्याची कारकीर्द तशी वैशिष्टय़पूर्णच होय. विंचेस्टरमधील राज्यशास्त्र विषयाची पदवी, ऑक्सफर्ड विद्यापीठाच्या लिंकन महाविद्यालयात गिरविलेले तत्त्वज्ञान व अर्थशास्त्राचे धडे, एमीबीएची पदवी, गोल्डमन सॅच या गुंतवणूक कंपनीत काही वर्षे केलेले काम अशा त्यांच्या वेगवेगळय़ा बाजू सांगता येतील. म्हणजे राजकारण आणि अर्थकारण, अशा दोन्ही गोष्टी ते जाणतात. हे पाहता राजकीय व आर्थिक अस्थिरतेशी झुंजणाऱया ब्रिटनचे गलबत ते योग्य मार्गावर आणू शकतात, असे मानण्यास जागा आहे. ब्रेग्झिट प्रकरणात अपयशी ठरल्याने थेरेसा मे यांना राजीनामा द्यावा लागला. पार्टीगेटसह वेगवेगळय़ा प्रकरणांमुळे जॉन्सन यांना कार्यकाळ पूर्ण करता आला नाही. तर ट्रस यांची कारकीर्दही अल्पजीवी ठरली. सुनक यांना ही अस्थिरता दूर करून प्रथम आपल्या नेतृत्वावरचा विश्वास निर्माण करावा लागेल. 2015 मध्ये प्रथम खासदार झालेल्या या नेतृत्वास 2018 मध्ये थेरेसा मे यांच्या मंत्रिमंडळात त्यांना स्थान मिळाले. तर 2019 मध्ये बोरिस जॉन्सन यांच्या मंत्रिमंडळात अर्थमंत्री म्हणून काम करण्याची संधी त्यांना प्राप्त झाली. या दोन्ही मंत्रिमंडळात त्यांनी आपल्या कामाचा ठसा उमटविलेला पहायला मिळतो. मुख्यतः टाळेबंदीच्या काळात नोकरदारांच्या नोकऱया वाचविण्यासाठी त्यांनी विविध आर्थिक योजना आखल्या होत्या. त्याचा तेथील जनतेला निश्चित फायदा झाला होता. आता प्रत्यक्ष नेतृत्व हाती आल्यानंतर त्यांच्याकडून अधिक अपेक्षा असतील. निवडणुका जिंकण्यासाठी कर कमी करणार नाही, तर कर कमी करण्यासाठी निवडणूक जिंकेन, असे सुनक प्रचारसभेत म्हणाले होते. या विधानातून प्रगल्भपणाबरोबरच त्यांच्यातील अर्थतज्ञही उठून दिसतो. मागची दोन ते अडीच वर्षे सगळय़ा जगासाठी कसोटीची ठरली आहेत. कोरोना व रशिया-युक्रेन युद्धासह एकूण मंदीसदृश स्थितीमुळे अर्थकारण कुंठितावस्थेत असल्यासारखी स्थिती आहे. अशा काळात एका अर्थमंत्र्यांच्या हातात देशाचे सुकाणू जाणे, ही अत्यंत महत्त्वपूर्ण बाब म्हणता येईल. आज ब्रिटनपुढची आव्हाने ही डोंगराएवढी आहेत. या देशाची अर्थव्यवस्था महागाई व वाढत्या व्याजदराच्या चक्रव्यूहात सापडली आहे. वीजदेयके वाढणे, चलन बाजारात स्टर्लिंगची परिस्थिती नाजूक होणे, अशा विविध समस्यांच्या गर्तेत सापडलेल्या ब्रिटनच्या अर्थव्यवस्थेला त्यांना बाहेर काढावे लागणार आहे. विशेषतः महागाईवर नियंत्रण ठेवतानाच ब्रिटिश पौंडास अधिक वजन प्राप्त करून द्यावे लागेल. सुनक हे धोरणी राजकारणी आहेत. मृगजळाच्या मागे धावण्याऐवजी वास्तवाचा स्वीकार करून विचारपूर्वक पावले उचलण्याचे संकेत ते देतात. त्यामुळे वाट बिकट असली नि आव्हान महाकाय असले, तरी ऋषी सुनक ते पेलू शकतात, त्याचबरोबरच ब्रिटनचे युरोपसह जगातील स्थान अबाधित राखण्याकरिता महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतात, असा विश्वास वाटतो.
Previous Articleसोलर फेरीबोटीचा फ्लोटरमुळे चोडणवासियांसमोर संकट
Next Article राशी भविष्य
Tarun Bharat Portal
Parasharam Patil is a versatile content writer, scriptwriter, and content producer at Tarun Bharat Media. Specializes in editorial news, local news entertainment, and political content. His captivating storytelling and deep industry knowledge make him an expert in crafting engaging narratives.